-
1 күз карашы
взор, взгляд; выраже́ние глаз -
2 взгляд
м1) күз карашы, карау, күз2) ( воззрение) караш; фикерправильный взгляд на (что-л.)— дөрес караш
•- на мой взгляд
- с первого взгляда
- на первый взгляд -
3 әсирләү
перех.1) см. әсир итү2) пленя́ть/плени́ть, покори́ть, очарова́тькүз карашы белән әсирләү — плени́ть свои́м взгля́дом
-
4 ведомствочылык
сущ.ве́домственность || ве́домственныйве́домствочылык карашы — узкове́домственный взгляд
-
5 гади
1. прил.1) просто́й, обыкнове́нный, ниче́м не примеча́тельныйгади күлмәк — просто́е пла́тье
гади генә авыл өе — са́мый обыкнове́нный дереве́нский дом
2) обы́чный, обы́денный; привы́чныйкөндәлек гади эш — каждодне́вная привы́чная рабо́та
гади күренеш — обы́чное (обы́денное) явле́ние
3) просто́й ( односоставный или несоставной); несло́жный, элемента́рный ( по составу)гади матдәләр — просты́е вещества́
4) просто́й, элемента́рный, несло́жный; нетру́дный ( для понимания или выполнения)гади эш — проста́я рабо́та
гади генә нәрсәләрне дә аңламый — не понима́ет элемента́рных веще́й
иң гади икътисади мөнәсәбәтләр — са́мые элемента́рные экономи́ческие отноше́ния
5) несло́жный ( по устройству), незамыслова́тый, незате́йливый; примити́вныйгади механизм — несло́жный ( примитивный) механи́зм
гади ысул — примити́вный спо́соб
6) просто́й; гру́бый ( по качеству)гади күн — проста́я ко́жа
гади сукно — гру́бое сукно́
гади (җеп) оек — просты́е чулки́
гади бәйләү — проста́я (чуло́чная) вя́зка
7) просто́й, и́скренний, бесхи́тростныйгади күз карашы — и́скренний взгляд
гади мөнәсәбәт — просто́е (и́скреннее) отноше́ние
8)а) просто́й ( не принадлежащий к привилегированным классам)гади халык — просто́й наро́д; простонаро́дье
гади крестьян кызы — дочь просто́го крестья́нина; проста́я крестья́нка
б) просто́й ( не относящийся к специалистам)гади укучы — просто́й чита́тель
гади тамашачы — просто́й зри́тель
9) обы́чный, рядово́й ( не из руководящих)оешманың гади әгъзасы — рядово́й член организа́ции
бригаданың гади эшчесе — рядово́й рабо́тник брига́ды
10) обыкнове́нный, зауря́дный; ордина́рный (челове́к)гади шагыйрьләр арасында — среди́ обыкнове́нных поэ́тов
2. нареч.гади район врачы — зауря́дный райо́нный врач
1) про́сто, есте́ственно; и́скреннеүзен гади тоту — вести́ себя́ про́сто (есте́ственно)
гади киенү — одева́ться про́сто
2) гру́богади эшләнгән — гру́бо срабо́танный
•- гади генә итеп
- гади генә
- гади җөмлә
- гади сан
- гади сөйләм
- гади хәбәр
- гади күз белән карау -
6 гуманистлык
-
7 дистәләрчә
числ.; прибл.деся́тки (много, несколько десятков)дистәлә́рчә күз карашы — деся́тки взгля́дов
дистәлә́рчә тәкъдимнәр булды — бы́ли деся́тки предложе́ний
-
8 җансызлану
неперех.1) мед. омертве́ть, атрофи́роваться, обмере́ть (о тканях, частях тела)2) станови́ться/стать безжи́зненным, опусте́ть, обезлю́деть, станови́ться/стать поки́нутым (заброшенным, пустынным), омертве́тькүп авыллар җансызланды — мно́гие дере́вни опусте́ли
3) прям.; перен. потускне́ть, поме́ркнутькүз карашы җансызланды — взгляд (его́) потускне́л
4) перен. вя́нуть, ча́хнуть, бле́кнуть (о цветах, травах, природе)•- җансызлану ып китү -
9 зарлы
прил.1) жа́лующийся, име́ющий жа́лобы, се́тование (на нужды, нехватку)ярлы халык - зарлы халык — бедняки́ - наро́д с жа́лобами на нехва́тку, наро́д нужда́ющийся
2) жа́лобный, жа́лостный, жа́лостливый; печа́льный, гру́стный, ско́рбныйзарлы кыяфәт — жа́лостный вид
зарлы тавыш — жа́лобный го́лос
зарлы күз карашы — жа́лостливый взгляд
3) по́лный печа́ли (го́ря, ско́рби)ярлы тормышы - зарлы тормыш — жизнь бедняка́ полна́ печа́ли
-
10 йоту
перех.1) глота́ть, прогла́тывать/проглоти́ть; загла́тывать/заглотну́ть ( обычно о рыбах) || глота́ние, прогла́тывание, загла́тывание; загло́т спец. || глота́тельныййоту хәрәкәте — глота́тельное движе́ние
яхшы чәйнәп йоту — глота́ть, хорошо́ разжева́в
маймычларны йоту — загла́тывать малько́в
тәмәке төтене йоту — глота́ть таба́чный дым
су йоту — хлебну́ть воды́ ( при купании)
кул тотарга, тамак - йотарга — (посл.) ру́ки - держа́ть, гло́т-ка - глота́ть
ачу йоту таш йотудан да газаплы — (погов.) глота́ть гнев мучи́тельнее, чем проглоти́ть ка́мень
2) перен.а) глота́ть, прогла́тывать/проглоти́тьсүзләрне йоту — глота́ть слова́ (при разговоре, громком чтении)
лекторның һәр сүзен йотып бару — прогла́тывать ка́ждое сло́во ле́ктора
б) терпе́ть, переноси́ть, глота́ть, прогла́тывать (что-л.неприятное без протеста)сагыш йоту — переноси́ть тоску́
үпкә йоту — прогла́тывать (терпе́ть) оби́ду
хурлык йоту — терпе́ть (переноси́ть) позо́р
газап һәм кайгы йоту — переноси́ть го́ре и му́ки
в) глота́ть, прогла́тывать, зата́ивать/затаи́ть (не выказывать какого-л. чувства)үч һәм ачу йоту — затаи́ть чу́вства ме́сти и гне́ва
3) прям.; перен. заса́сывать/засоса́ть, затяну́ть || заса́сывание, затя́гиваниесазлык берничә танкны йотты — боло́то засоса́ло не́сколько та́нков
шәһәр тормышы аны бик тиз үзенә йота — городска́я жизнь бы́стро затя́гивает его́
4) перен. поглоща́ть/поглоти́ть (влагу, свет, звук, шум, народ, страну, язык) || поглоще́ние || спец. поглоти́тельныйкояш нурларын йоту — поглоща́ть со́лнечные лучи́
күз карашы белән йоту — поглоща́ть взгля́дом (взо́ром)
төн көнне йота — ночь поглоща́ет день
аны күңелле уйлар йотты — его́ поглоти́ли ра́дужные мы́сли
туфракның йоту сәләте — поглоти́тельная спосо́бность по́чвы
5) перен. губи́ть, погуби́ть, загуби́тькемнәрне генә йотмады бу сугыш — кого́ то́лько не погуби́ла э́та война́
6) перен.; разг. присва́ивать/присво́итькеше малын йоту — присва́ивать чужо́е добро́
7) перен.; прост. пить, выпива́ть/вы́питькеше исәбенә йоту — пить за чужо́й счёт
йотарга ярату — люби́ть выпива́ть
•- йота килү
- йота тору
- йоту сыемы
- йотып бару
- йотып бетерү
- йотып җибәрү
- йотып килү
- йотып кую
- йотып тору••йотардай булып карау — есть (пожира́ть) глаза́ми
- йотып алырдый булыпйотканны (кире) костыру — заста́вить отрыгну́ться
- йотып калу -
11 караңгылану
возвр.1)а) темне́ть, стемне́ть, темне́ться, стемне́ться, потемне́ть, смерка́ться/смеркну́ться; вечере́ть, завечере́тьтөн караңгылана бара — ночь всё бо́лее темне́ет
б) безл. темне́ть, смерка́ться, сме́ркнутьтышта караңгыланды — на у́лице потемне́ло
2) темне́ть, потемне́ть, затемня́ться/затемни́ться, станови́ться/стать тёмным || затемне́ниеһава караңгыланды — не́бо затемни́лось
3) ме́ркнуть, поме́ркнуть, смерка́ться, сме́ркнутьсяйолдызлар караңгылана — звёзды ме́ркнут
4) перен.а) темне́ть, потемне́ть, мрачне́ть, помрачне́ть, станови́ться/стать мра́чным, омрача́ться/омрачи́ться || помрачне́ниечырае караңгыланды — его́ лицо́ потемне́ло
карашы караңгыланды — взгляд его́ помрачне́л
б) омрача́ться/омрачи́тьсяшатлыгы бик тиз караңгыланды — ра́дость его́ о́чень ско́ро омрачи́лась
5) перен. темне́ть, потемне́ть, затума́ниваться/затума́ниться || потемне́ниекүз аллары караңгыланды — потемне́ло в глаза́х
-
12 караш
сущ.1) взгляд, взорсораулы караш — вопроси́тельный взгляд
моңлы күз карашы — печа́льный взор
беренче карашка — на пе́рвый взгляд
беренче караштан — с пе́рвого взгля́да, по пе́рвому впечатле́нию
2) взгляд, мне́ние, сужде́ние, соображе́ние, пози́ция, убежде́ние, воззре́ниетормышка караш — взгляд на жизнь; сужде́ние о жи́зни
билгеле бер карашны яклау — держа́ться определённого мне́ния
ялгыш карашта тору — стоя́ть на непра́вильных пози́циях; быть в заблужде́нии, заблужда́ться
идеалистик карашлар — идеалисти́ческие воззре́ния
төрле караштагы кешеләр — лю́ди ра́зных взгля́дов
төпле караш булмау — не име́ть твёрдых убежде́ний
3) перен. отноше́ниесалкын караш — хала́тное отноше́ние
эшкә дөрес караш — пра́вильное отноше́ние к рабо́те
шәфкатьле караш — добросерде́чное отноше́ние
•- караш төшерү••караш ноктасы — то́чка зре́ния
-
13 каушаулы
прил.1) смущённыйкызның каушаулы карашы — смущённый взгляд де́вушки
2) расте́рянный, оторопе́лый, поте́рянныйкаушаулы кыяфәт — расте́рянный вид
каушаулы тавыш белән — поте́рянным го́лосом
-
14 коралсызландыру
перех.1) прям.; перен. обезору́живать/обезору́жить (кого-л.) (бандита, пленного солдата), отнима́ть/отня́ть ору́жие (у кого-л.) (у браконьера, преступника) || обезору́живаниекүз карашы белән коралсызландыру — обезору́живать взгля́дом
2) разоружа́ть/разоружи́ть || разоруже́ниедошман армиясен коралсызландыру — разоружи́ть а́рмию проти́вника
коралсызландыру комитеты — комите́т разоруже́ния
-
15 күз
сущ.1) глаз, о́ко уст. и поэт.матур зәңгәр күзләр — краси́вые голубы́е глаза́
кылый күз — раско́сые глаза́
күзләр яшьләнү — появле́ние слёз на глаза́х
күз авырулары — глазны́е боле́зни
күз даруы — глазны́е ка́пли
күз клиникасы — глазна́я кли́ника
күз - күңелнең көзгесе — (погов.) глаза́ - зе́ркало души́
күз күрә дә, буй җитми — (посл.) ви́дит о́ко, да зуб неймёт
ышанма күзеңә, ышан сүземә — (погов.) не верь (свои́м) глаза́м, верь (мои́м) слова́м
күзләр матурны, иреннәр татлыны ярата — (посл.) глаза́ лю́бят краси́вое, уста́ - сла́дкое
2) зре́ние, глаз || зри́тельныйүткен күз — о́стрый (намётанный) глаз
тәҗрибәле күз — о́пытный глаз
күз күреме — по́ле зре́ния, кругозо́р
күздән югалу — исче́знуть из по́ля зре́ния
күз алдану — обма́н зре́ния, опти́ческий обма́н
күз хәтере — зри́тельная па́мять
3) взгляд, взоркүз йөртеп чыгу — обвести́ взгля́дом, оки́нуть взо́ром
күзләр белән озатып калу — провожа́ть взгля́дом
күзләрне еракка төбәү — устреми́ть взо́ры вдаль
4) перен.; разг. глаз (надзор, просмотр)балаларга ана күзе кирәк — де́тям ну́жен матери́нский глаз
монда җаваплы кеше күзе җитми — здесь не хвата́ет глаз отве́тственного лица́
һәр җирдә аның үз күзе — везде́ у него́ свой глаз
5) ушко́ ( иголки)йозак күзе — ушко́ замка́
6) дыра́, отве́рстие, проу́шинабалта күзе — проу́шина топора́
7) глазо́к ( двери)8) разг. звено́, глазо́к (окна, рамы)9) пе́тля́ ( на вязальных изделиях)күз төшерү — спусти́ть пе́тлю
10) яче́йка, ячея́җәтмә күзенә эләккән балык — ры́ба, застря́вшая в яче́йках се́ти
кәрәз күзе — со́товая ячея́
11) бот. глазо́к (у картофеля, деревьев, растений)12) перен. я́мка ( в каше для масла)13) ме́лкая полынья́ ( на поверхности льда)14) в притяж. ф. обозначает место, подвергающееся сильному воздействию солнца, ветра и т. п., или середину, центр чего-л.җил күзенә утыру — сесть в са́мое ве́треное ме́сто
күлләвекнең күзенә басу — наступи́ть в са́мую середи́ну лу́жи
15) по́ры (у сыра, хлеба); см. тж. күзәнәк 5)17) в знач. нареч.; в исх. п.; разг. күзеннән до краёв, до́верху ( о жидкости в сосуде); см. тж. мөлдерәмә18) в знач. нареч.; в направит. п.; разг. күзгә на вид, со стороны́күзгә бик таза — на вид о́чень здоро́вый
халык күзендә — в глаза́х люде́й, пе́ред наро́дом
•- күз агу- күз агы
- күз алмасы
- күз бәйләш
- күз врачы
- күз кабагы
- күз карасы
- күз карашы
- күз койрыгы
- күз күрмәү
- күз күрмәс булу
- күз кысу
- күз мускулы
- күз нуры
- күз талдыру
- күз талу
- күз тәбә
- күз томалану
- күз төбе
- күз үләне
- күз уты
- күз чокыры
- күз чыгару
- күз ясмыгы
- күз ялтыравыгы
- күз яше
- күз яше юлы
- күз яшь бизләре
- күзгә ак төшү
- күзгә күренми торган
- күзгә күренмәслек
- күзе китү
- күзеннән итү
- күзләр йомылу••күз агы белән карау — посмотре́ть зло́бно, вражде́бно
күз агы кебек саклау — бере́чь как зени́цу о́ка
күз алакаю — см. күз алару 1)
күз аларту — прост. стро́ить гла́зки (кому-л.)
күз алды (аллары) караңгылану (томалану, чуарлану) — помути́ться в глаза́х (от волнения, бессилия и т. п.)
күз алдына килү (килеп басу) — ожива́ть (ожи́ть, встава́ть/встать) пе́ред глаза́ми; предста́ть пе́ред глаза́ми
күз алдына китерү (китереп бастыру) — предста́вить, вообрази́ть
күз алдында чуалу — верте́ться на глаза́х (пе́ред глаза́ми); лезть в (на) глаза́
күз алдыннан уздыру (кичерү) — предста́вить мы́сленно
күз алдыннан узу (кичү) — промелькну́ть пе́ред глаза́ми
күз алмашу (алышу) — обменя́ться взгля́дами
күз артында — за глаза́, загла́зно
күзе астында — под (чьим-л.) наблюде́нием (контро́лем); в прису́тствии (кого-л.)
күз атып йөрү — быть влюблённым (в кого-л.)
күз ачарлык түгел — см. күз ачкысыз
күз ачып күз йомганчы — не успе́ть гла́зом моргну́ть; в мгнове́ние о́ка; вмиг
күз(ләр) әлҗе-мөлҗе килү — в глаза́х потемне́ло (помути́лось), в глаза́х ряби́т
күз әшнәлеге (танышлыгы) — случа́йное знако́мство, ша́почное знако́мство
күз бәйләнү — смерка́ться, темне́ть
күз бәйләү — см. күз буу
күз(ләр) белән ашау — есть (поеда́ть, пожира́ть) глаза́ми
күз белән сөзү — впе́риться
күз(не) бетерү (бетәштерү) — ослабля́ть/осла́бить зре́ние, по́ртить, испо́ртить зре́ние
күз буяу — втира́ть/втере́ть очки́; пуска́ть/пусти́ть пыль в глаза́; зама́зать глаза́ (кому-л.) прост.
күз буяучылык — очковтира́тельство
күз дә йоммау — и глаз не сомкну́ть
күз дә йоммыйча — и гла́зом не моргну́в
күз дә каш урынына күрү — леле́ять, оберега́ть
күз(ләр) дүрт булу — широко́ раскры́ть глаза́, вы́таращить, вы́лупить глаза́ (от удивления, изумления или страха)
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд
күз җитмәгән — далёкий, незнако́мый, неизве́стный (о землях, крае, стране)
күз җитмәслек — необозри́мый, неогля́дный
күз иләге аша үткәрү — прочита́ть внима́тельно, крити́чески (книгу, рукопись, статью и т. п.)
күз (дә) иярмәү — де́лать (что-л.) ло́вко, прово́рно (букв. гла́зом не уследи́ть; глаза́ не поспева́ют за чем-л.); спо́риться в рука́х (у кого-л.), скор на́ руку
күз иярмәс(лек) тизлек белән — молниено́сно, мгнове́нно; с молниено́сной быстрото́й
күз йомдыру — обмишу́лить
күз йомып алу — вздремну́ть, прикорну́ть
күз йомып йөрү (тору) — смотре́ть сквозь па́льцы (до поры до времени)
күз йомып калу — проморга́ть, прозева́ть
күз йомып та табу — находи́ть (найти́) с закры́тыми глаза́ми (т. е. хорошо знать местонахождение кого, чего-л.)
күз йөгертү (йөгертеп чыгу) — просмотре́ть бе́гло (пове́рхностно), пробежа́ть глаза́ми
күз (кабагы) тарту — подёргивание ве́ка (по суеверию: к радости или к неприятности)
күз камашу — см. күз чагылу
күз карасы кебек асрау — бере́чь, леле́ять, носи́ть на рука́х (кого-л.)
күз карасы кебек (күз карасыдай) саклау — бере́чь (храни́ть) как зени́цу о́ка; бере́чь пу́ще гла́за (кого-л., что-л.); леле́ять, пе́стовать (кого-л.)
күз карашка — на вид, вне́шне
күз качыру — скрыва́ться, не пока́зываться
күз күргән якка — куда́ глаза́ глядя́т; на все четы́ре сто́роны
күз күреме җирдә, күз күремендә — ско́лько досту́пно гла́зу
күз күреме җиткән кадәр — в преде́лах обозрева́емости (досяга́емости)
күз күреме җитмәслек — необозри́мый, необъя́тный
күз күрер (әле) — ви́дно бу́дет, посмо́трим
күз күрмәгән — незнако́мый, неизве́стный
күз күрмәгән, колак ишетмәгән — неви́данный, неслы́ханный (доселе)
күз күрмәс, колак ишетмәслек (җир) — далёкий, да́льний ( край)
күз кысышу — переми́гиваться, подмигну́ть друг дру́гу
күз(ләр) мәңгегә йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз нуры түгү — о напряжённой работе, связанной со зрением
күз очы белән, күз очтан — см. күз кырые белән генә
күз салгалау — посма́тривать, погля́дывать
күз сирпү (сирпеп алу) — метну́ть взгляд (из-под брове́й); бро́сить бы́стрый взгляд
күз суын түгү — см. күз яше түгү
күз(ләр) сүнү — поту́хнуть, потускне́ть, поблёкнуть ( о глазах)
күз терәге — опо́ра, наде́жда (чья-л.) (единственный человек, на которого вся надежда)
күз терәп — с наде́ждой
күз тимәсен (тия күрмәсен) — как бы не сгла́зить
күз томалау — надева́ть шо́ры на глаза́; отводи́ть глаз
күз төшерү — броса́ть (бро́сить, кида́ть/ки́нуть) взгляд (на кого, что-л.)
күз тышта калу — (букв. оста́вить глаза́ на у́лице) не ви́деть помеще́ние пока́ глаза́ не привы́кнут
күз уйнату — стро́ить гла́зки
күз уңында тоту — см. күздә тоту 1)
күз үлчәме (үлчәве) — глазоме́р
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд; күз җитмәслек необозри́мый, неогля́дный
күз чамасы белән — на глазо́к, на глазоме́р
күз(ләр) чекерәю — см. күз акаю
күз(ләр) чуарлана — в глаза́х ряби́т
күз чыга язу — прогляде́ть (просмотре́ть) все глаза́
күз чыгу — осле́пнуть, лиши́ться глаз
күз яздырып — скры́тно; та́йно
күз яктысында — пока́ ви́дно, пока́ не стемне́ло; за́светло
күз яше (яшьләре) белән — в слеза́х (просить, умолять)
күз яше (яшьләре) төшәчәк (тотачак) — отолью́тся (чьи-л.) слёзы (слёзки) (кому-л.)
күз яше кою — утопа́ть в слеза́х
күз яшенә буылу (тыгылу, төелү) — глота́ть слёзы
күз яшьләренә ирек бирү — дать во́лю слеза́м, лить слёзы в три ручья́
күзгә алырлык — заслу́живающий внима́ния
күзгә бәрелү (ташлану) — броса́ться (кида́ться) в глаза́
күзгә бәреп (бәрелеп) тору — бить в глаза́, ре́зать глаза́ (глаз)
күзгә ике булып күренү — двои́ться в глаза́х
күзгә йокы кермәү — не сомкну́ть глаз
күзгә карап көлү — смея́ться в глаза́ (издеваться, оскорблять)
күзгә карап җан сату — врать как си́вый ме́рин
күзгә керерлек (керердәй) булып — при́стально (смотреть на кого-л.)
күзгә кереп бару (керергә тору, керәм дип тору) — лезть на глаза́ (привлекать к себе чьё-л. внимание)
күзгә керү — лезть в глаза́ ( стараться быть замеченным)
күзгә көл сибү — пуска́ть/пусти́ть (кому-л.) пыль в глаза́
күзгә көя булу — см. күз көеге булу
күзгә күзне куеп — с гла́зу на глаз
күзгә күренеп — (пря́мо) на глаза́х, заме́тным о́бразом
күзгә күренеп калу (китү) — показа́ться (появи́ться) в по́ле зре́ния; промелькну́ть
күзгә (дә) күренмәү — не пока́зываться на глаза́; не пока́зывать и но́са
күзгә терәү (сугу) — одура́чить, оста́вить в тру́дном положе́нии
күзгә төртелү (бәрелү, бәрелеп тору) — броса́ться в глаза́; коло́ть глаза́, мозо́лить глаза́
күзгә төтен җибәрү — пусти́ть в глаза́ пыль (дым)
күзгә төшкән чүп (ак) кебек — как бельмо́ на глазу́
күзгә эләрлек — досто́йный внима́ния
күзгә яшь тыгылу — слёзы подступи́ли к го́рлу
күздә тотылу — име́ться в виду́
күздә ут уйнау (кабыну, яну), күзләре ут уйнау — глаза́ разгоре́лись; глаза́ искря́тся
күздә чүп булып тору — мозо́лить глаза́ (кому-л.) прост.
күздән очкыннар чәчү — сверка́ть/сверкну́ть (мета́ть мо́лнии) глаза́ми (на кого-л.)
күздән пәрдә ачылган кебек булу — сло́вно (то́чно) пелена́ с глаз спа́ла
күздән югалту — потеря́ть из ви́ду
күздән югалу (юк булу) — уйти́ (вы́пасть, исче́знуть) из по́ля зре́ния
күзе атылып чыгарга тора — глаза́ на лоб вы́лезли, глаза́ вы́лезли из орби́т
күз(ләр)е дә йөз(ләр)е — на глаза́х; см. тж. күз алды
күзе очлы — ос́трый на глаз (глаза́)
күз(ләре)е тоз булу — ждать не дожда́ться, прогляде́ть (вы́смотреть) все глаза́
күзе туймас (кеше) — ненасы́тный, жа́дный, а́лчный (человек)
күзе тую — насы́титься (чем-л.); удовлетвори́ться
күзе чыккан — быва́лый, о́пытный (в каком-л. деле); вида́вший ви́ды
күзләре чыксын! — чтоб его́ глаза́ ло́пнули! чтоб ему́ бы́ло пу́сто!
күз(ләр)е әйтеп тора — по глаза́м ви́дно
күзе җете — хорошо́ ви́дит, зре́ние хоро́шее
күз(ләр)ем күрмәсен иде — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не гляде́ли)
күзем (чәчрәп) чыксын! — пусть глаза́ мои́ ло́пнут!
күземнән югал — прост. с глаз доло́й
күземә күренмә(гез) — вон отсю́да, с глаз доло́й
күзен алу — отвести́ взгляд, пря́тать глаза́
күз(ләр)ен зур итеп ачу — де́лать больши́е (кру́глые) глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми (на кого, что-л.)
күз(ләр)ен йомдыру — закры́ть глаза́ ( умирающему)
күз(ләр)ен мөлдерәтеп (тутырып) карау — смотре́ть сквозь слёзы (печа́льно)
күз(ләр)ен сөзеп карау — смотре́ть, посмотре́ть исподло́бья
күзен томалау — закры́ть глаза́ (кому-л.)
күзен чыгарганчы (әйтү) — сказа́ть пря́мо в глаза́; ре́зать пра́вду-ма́тку в глаза́
күзен чыгару — вы́колоть глаз, вы́бить глаз, ослепи́ть
күзеннән агыза да тора — глаза́ на мо́кром ме́сте; глаза́ не просыха́ют
күзеннән ут уйнату (чәчү) — пронзи́ть жгу́чим взгля́дом
күзенә басу — угада́ть то́чно
күз(ләр)енә йотылу (текәлү) — при́стально смотре́ть в глаза́ (кому-л.); впе́риться глаза́ми
күзенә каратып тоту — приворожи́ть
күзенә керергә тырышу — добива́ться расположе́ния (кого-л.); стреми́ться понра́виться (кому-л.); лезть на глаза́ (кому-л.)
күзең чыкканмы (әллә)! — прост. осле́п, что ли!
күзләр мәңгегә (мәңгелеккә) йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз(не) алмау — не своди́ть (спуска́ть) глаз
күз(ләр)не ачык тоту, күзне ачып йөрү — быть осторо́жным (осмотри́тельным), внима́тельным; гляде́ть в о́ба
күз(ләр)не гарешкә терәп — упова́я на бо́га
күзне йомып — с закры́тыми глаза́ми; не размышля́я, недо́лго ду́мая
күз(не) йөртү (йөгертү) — оки́нуть взгля́дом, пробежа́ть глаза́ми
күз(ләр)не кан басу (кан алу) — налива́ться кро́вью ( о глазах); рассвирепе́ть
күз(ләр)не кая яшерергә белмәү — не знать, куда́ глаза́ дева́ть/деть
күзне күзгә текәп (төбәп, терәп) — впе́рившись глаза́ми друг в дру́га (разговаривать, стоять и т. п.)
күз(ләр)не чагырайту — вы́таращить глаза́
күз(ләр)не челәйтү (челәйтеп карау) — смотре́ть (наблюда́ть, глазе́ть прост.) вы́таращенными глаза́ми (вы́таращив глаза́)
күз(ләр)не челт-челт йому — хло́пать глаза́ми
күз(ләр)не шар итеп ачу — вы́таращить (вы́пучить) глаза́ (от удивления, изумления или испуга)
- күз акаю- күз алару
- күз алды
- күз алдында
- күз алдыннан китмәү
- күз аллары караңгылану
- күз ату
- күз ачкысыз
- күз ачтырмау
- күз дә ачтырмау
- күз ачылу
- күз бетү
- күз бетәшү
- күз буу
- күз буучы
- күз йому
- күз калмау
- күз көеге
- күз көеге булу
- күз күгәрү
- күзләр күгәрү
- күз күргән
- күз кызу
- күз кырые белән генә
- күз кырые белән карау
- күз кырые белән генә карау
- күз чите белән карау
- күз койрыгы белән карау
- күз маңгайга менү
- күзләр маңгайга менү
- күз нурым
- күз өстендә каш кебек
- күз өстендәге каштай
- күз салу
- күз ташлау
- күз тию
- күз тидерү
- күз тигезү
- күз тону
- күзләр тону
- күз тоткан
- күз тотып йөргән
- күз төшү
- күзләр уйнау
- күз ут булу
- күзләр ут булу
- күз үлчәме белән
- күз үлчәве белән
- күз җитү
- күз чагылу
- күзләр чагылу
- күз шар булу
- күзләр шар булу
- күзләр шардай булу
- күзләр шарланып китү
- күз эленү
- күз явын алу
- күз явын алып тору
- күз явын алырлык
- күз яше түгү
- күзгә ак-кара күренмәү
- күзгә карап
- күзгә күренү
- күзгә ташлану
- күзгә төрткесез караңгы
- күзгә чалыну
- күздә тоту
- күздән калу
- күздән кичерү
- күздән уздыру
- күздән үткәрү
- күздән төшерү
- күздән төшү
- күздән утлар күренү
- күзгә утлар күренү
- күздән ычкындырмау
- күздән югалтмау
- күздән яздырмау
- күздән язу
- күзе ачылмаган
- күзе ачык
- күзе тону
- күзләре тону
- күзе яшьле
- күзләре яшьле
- күзен бәйләү
- күзләрен бәйләү
- күзен тозландырып
- күзләрен тозландырып
- күзне тозландыру
- күзенең агын әйләндереп карау
- күзең тишелеп чыккыры
- күзне камаштыру
- күзләрне камаштыру
- күзне кыздыру
- күзне кызыктыру
- күзләрне кыздыру
- күзләрне кызыктыру
- күзне текәү
- күзне төбәү
- күзне уйнату
- күзләрне уйнату
- күзне чагылдыру
- күзләрне чагылдыру
- күзне чагылдырырлык
- күзләрне чагылдырырлык
- күз тоту
- күзгә бәреп әйтү
- күзгә төртеп әйтү -
16 мәҗнүн
сущ.1) безу́мецмәҗнүннең күз карашы — взгляд безу́мца
2) в знач. прил. безу́мный, поме́шанный, сумасше́дший3) поэт. одержи́мый любо́вью, обезу́мевший от любви́ челове́к -
17 мөлаем
прил.1) ла́сковый, мягкосерде́чный, не́жный, мя́гкиймөлаем күз карашы — ла́сковый (не́жный, мя́гкий) взгляд
мөлаем тавыш — ла́сковый (мя́гкий) го́лос
2) симпати́чный, обая́тельный, милови́дныймөлаем хатын — обая́тельная же́нщина
• -
18 өтү
перех.1) пали́ть, опа́ливать/опали́ть || опа́ливание || пали́льныйсм. тж. көйдерүсыер аягын өтү — опа́ливание говя́жьих (коро́вьих) ног
2) перен. прожига́ть/проже́чь; испыта́ть о́строе ощуще́ние (взгля́дом, сло́вом)кызның күз карашы аны өтеп алгандай булды — взгляд де́вушки сло́вно прожёг его́
өтеп ала торган ялкынлы сүзләр — прожига́ющие пла́менные слова́
3) диал. обжига́ть/обже́чь || обжига́ниекырдагы кибәннәрне өтү — обжига́ть сто́ги на поля́х
4) перен.; диал. обворо́вывать/обворова́ть; гра́бить, огра́битьөтәргә дип барды, өтелеп кайтты — (погов.) пошёл гра́бить, пришёл огра́бленным
5) диал.; перен. надоеда́ть, докуча́ть (просьбами, придирками и т. п.)см. тж. йөдәтү••өтеп алу — прям.; перен. обжечь (об огне, о взгляде)
-
19 сагайту
перех.настора́живать/насторожи́тьшикле карашы мине сагайтты — его́ подозри́тельный взгляд меня́ насторожи́л
кыштырдау аны сагайтты — шурша́ние его́ насторожи́ло
-
20 уйчанлану
неперех.станови́ться/стать заду́мчивым, заду́маться, призаду́матьсяаның күз карашы уйчанланды — взгляд его́ стал заду́мчивым
ул нигәдер уйчанланды — она́ почему́-то призаду́малась
См. также в других словарях:
алмаштыру — 1. Берәр әйбер биреп, аның урынына икенчене алу 2. Нәр. б. файдаланудан туктап, аның урынына икенчене алу, кую. Үзгәртү, башкача итү 3. Кемгә дә булса алмашка килү 4. Кием тур. : берсе урынына икенчесен кию 5. Акча тур. : ваклау яки эреләү 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алыштыру — 1. Берәр әйбер биреп, аның урынына икенчене алу 2. Нәр. б. файдаланудан туктап, аның урынына икенчене алу, кую. Үзгәртү, башкача итү 3. Кемгә дә булса алмашка килү 4. Кием тур. : берсе урынына икенчесен кию 5. Акча тур. : ваклау яки эреләү 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
багыш — иск. Караш, күз карашы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бигрәк — рәв. 1. Чиктән тыш, кирәгеннән артык, чамасыз 2. Барыннан да элек җавабы, бигрәк тә акыллы карашы... 3. кер. Килешмәгәндә әйтелә килешмәгәнне инде, бигрәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
идеология — Нин. б. җәмгыять, сыйныф яки партия интересларын гәүдәләндерә торган политик, философик карашлар, идеяләр җыелмасы, аларның иҗтимагый аңы, дөньяга карашы һәм фикерләү системасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иркәләү — 1. Үбеп, җиңелчә кочып, сыйпап ярату, сөю хисен белдерә; назлау. Күз карашы, җиңелчә хәрәкәт, сүз һ. б. ш. белән рәхәтлек, ләззәт бирү тавышы колакны иркәли 2. Җиңел шартлар тудыру, рәхәттә яшәтү, теләсә ни эшләргә юл кую иркәләп боздың … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
керәле дә чыгалы — 1. Бормалы, төз түгел 2. күч. Принципсыз, үз карашы булмаган, тәртипсез (кеше тур.) 3. Килделе киттеле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
керделе-чыктылы — 1. Бормалы, төз түгел 2. күч. Принципсыз, үз карашы булмаган, тәртипсез (кеше тур.) 3. Килделе киттеле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кредо — Берәүнең дөньяга шәхси карашы, мәсләге, иҗатында, эшчәнлегендә тоткан юлы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
суфичылык — Суфилар карашы, идеологиясе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хыялый — (ХЫЯЛЫЙЛЫК) – с. 1. Фантастик, уйдырма, хыялда гына туган; тормышта булмаган, реаль булмаган 2. Серле; романтик 3. Уйчан (күз карашы, йөз тур.) 4. Хыялланырга ярата торган, хыялга бирелүчән 5. Тиле миле, акылга таман … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
